Rachmaninov en Tchaikovsky in Russische Vesper op 25 januari 2015
In de Choral Evensongs van de Schola Davidica klinken vaak koorwerken in het Engels, maar ook andere talen als Duits, Frans, Latijn, Italiaans, Spaans en natuurlijk Nederlands worden regelmatig gezongen. In januari 1999 wilde hoogleraar Russisch Maurits Nederberg wel een keer met het koor meezingen en deed de suggestie om een hele Evensong te vullen met muziek uit Rusland. Dat bleek zo veel mensen te raken dat de Schola Davidica vanaf dat moment om de twee jaar en later ieder jaar een speciale Russische Vesper zingt. Helaas overleed Nederberg in 2000, maar de traditie is voortgezet en met hulp van onder anderen Grigori Sarolea, die Nederlof opvolgde als dirigent van het Arnhems Slavisch koor, oefenen de leden van de Schola Davidica nu elk jaar om de onbekende klanken zo goed mogelijk uit te voeren.
Deze Russisch vespers trekken veel mensen. De ‘gewone’ Choral Evensongs in de Janskerk worden goed bezocht, meestal zit de kerk vol, maar bij deze speciale Russische vespers moeten vaak alle beschikbare stoelen worden bijgeplaatst tot het aantal dat de brandweer als maximum heeft bepaald in verband met de veiligheid.
Misschien is het de diepe spiritualiteit die uit deze muziek spreekt – de Russisch orthodoxe kerkdiensten geven veel aandacht en klank aan het mysterie – de hemel op aarde. Misschien is het de klank van de diepe en sonore mannenstemmen en de heldere vrouwenstemmen met hun meerstemmigheid van volle akkoorden, vloeiende stemvoering, beweeglijke vocalisatie en bewuste ademhaling. Misschien is het de oeroude traditie van verbondenheid met het goddelijke die doorklinkt in de Russische kerkmuziek, de meerstemmigheid die harmonie brengt tussen priesters, diakenen, lectoren en het koor en het besef dat allen deelnemen aan een gemeenschappelijke taak: God loven.
We zullen het nooit weten, maar kunnen het ervaren in een dienst als deze Russische vesper op 25 januari 2015 in de Janskerk.
Het koor zingt een aantal werken van Sergej Rachmaninov, een van de belangrijkste Russische musici, virtuoos pianist en gelauwerd componist. Hij schreef met zijn ‘Vespers’ (of beter ‘Nachtwake’) in minder dan 14 dagen tijd in 1915 een monumentaal stuk dat slechts door de beste koren kan worden uitgevoerd. Al had hij de kerk al jaren de rug toegekeerd, uit deze muziek blijkt een rijke spiritualiteit en geeft Rachmaninov een nieuwe vorm aan oeroude eenstemmige Russische melodieën.
Ook Pjotr Iljitsj Tchaikovsky had al eens deze teksten op muziek gezet en daarvan klinkt als koorgebed het ‘Izhe Churivimi’, het Cherubijnenlied, naast ‘Nynje otpoesjchajesi’ (Nunc dimittis) van Gretchaninov.
Kom ook naar deze indrukwekkende bijeenkomst waarin u kunt ervaren tot welke hoogten of immense diepten vocale muziek kan stijgen. Misschien ervaart u dan even de ‘hemel op aarde’, waar de Russische liturgie van getuigt.
Het koor staat onder leiding van Lisette Bernt, Grigori Sarolea verleent zijn medewerking en zingt solo. Het orgel zwijgt deze maand (want ‘alleen de menselijke stem is geschikt om God te loven’).
De kerk gaat open om 16:30 uur. Toegang is gratis en er is een collecte bij de uitgang.
