Voor hen die varen op zee
Over zee reizen
Als wij denken aan varen op zee, komen al gauw beelden van vakantie, zeilboten, cruises, waddentochten en zonnige stranden op ons netvlies. Het water en de zee is voor ons dan een vriendelijke en vrolijkstemmende kameraad, waar we graag naar toe gaan en genieten van de vrijheid van wind en golven. Maar oktober is de maand van de herfststormen en van dreigende zeeën. Vroeger was de zee vaak geen vriend en er kwamen nogal wat zeelieden om het leven op zee. Logisch dat men in veel vissersdorpen zeehandelssteden intense gebedsdiensten hield als de mannen weer naar zee moesten, voor een week, vaak ook voor maanden en soms voor altijd.
Ook in de Bijbel heeft de zee geen goede papieren. De Joden waren een woestijnvolk en ze leefden als het ware met de rug naar de zee. Hoewel ze een flinke kustlijn hadden, waren het geen zeevaarders. En als er in de Bijbel over de zee wordt gesproken gaat het vaak over bedreiging en dood. Als je echt ver van God vandaan wilt, zo geloofde men, dan moet je de zee op zoals Jona.
In de Choral Evensong van oktober komen de zeelieden en hun reizen een aantal keren voor: De anthem ‘They that go down in ships’ van Herbert Sumsion (1899-1995) is in 1979 geschreven op de tekst van psalm 107. De psalmist beschrijft hoe God redt uit de woestijn, de gevangenis, de dood en uit de woeste zee. Het stuk begint met een kabbelende golfbeweging in het orgel waarover een mooie solo-melodie klinkt. Het koor volgt deze rustige beweging, maar als de storm opkomt wordt de muziek dreigender, neemt het volume en tempo toe. De muziek beeldt prachtig uit dat het schip als een dronken man over de golven beweegt. Maar de Heer redt en de muziek valt aan het einde weer terug in de aanvankelijke rustige golfbeweging.
Aansluitend bij de anthem zingt het koor als hymne ‘Eternal Father, strong to save’, lied 354 uit the New English Hymnal op melodie van John Bacchus Dykes (1823-1876). Deze hymne wordt ook wel de ‘The Naval Hymn’ genoemd en wordt regelmatig gezongen bij marine-evenementen in de VS en Groot Brittannië.
Psalm 107 zelf wordt ook in het psalmengebed gezongen in een bewerking van Edward Bairstow (1874-1946) die een aantal verschillende chants, passend op de tekst, heeft geschreven. De Canticles zijn deze keer van Philip Moore (1943) die een prachtige mengeling heeft gemaakt van Gregorianiserende eenstemmigheid en meditatieve door orgel begeleide meerstemmigheid.
Zowel het begin van de Evensong met als koorgebed ‘Abendlied’ van de Duitse componist Josef Rheinberger (1839-1901), als het einde met de hymne Ga met God en Hij zal met je zijn van Ralph Vaughan Williams (1872-1952), spreken van vertrouwen dat God ons zal begeleiden in onze levensreis, al gaan we door zware (herfst-)stormen. We gaan in ieder geval niet alleen.
Kom ook naar de Choral Evensong op zondag 23 oktober om 17:00 uur in de Utrechtse Janskerk, in rustig herfstweer of een vliegende storm, en onderga de woorden van vertrouwen en de opzwepende golven van de muziek, tot een vertrouwenwekkende rust is weergekeerd.
Het koor staat onder leiding van Daniel Rouwkema, het orgel wordt bespeeld door Jan Hage, inleider is pastoor Bernd Wallet van de Oud-Katholieke Kerk te Utrecht.
Toegang is gratis, bij de uitgang is er een collecte.
