Een oude faux bourdon en een modern Agnus Dei in de Janskerk
Op zondag 28 september beginnen om 17.00 uur weer de maandelijkse Choral Evensongs van de Schola Davidica in de Janskerk. In deze Evensong klinken de sonore klanken van een Magnificat van William Byrd gecomponeerd als een ‘faux bourdon’. Letterlijk betekent dit in het Frans ‘valse bas’. Het is een muzikale manier van harmoniseren die in de late middeleeuwen en de vroege Renaissance opkwam om melodieën eenvoudig meerstemmig te maken of om de melodie te begeleiden. Door de monotone kwaliteit van parallelle akkoorden is de tekst goed verstaanbaar, in die tijd een vereiste van de geestelijkheid. In 1430 heeft de Vlaams-Nederlandse componist Guillaume Dufay als een van de eersten deze componeertechniek toegepast. In tegenstelling tot wat men meer gewend was, een spel van contrasterende lijnen die door elkaar speelden, werden in de faux bourdon voor die tijd volle akkoorden geplaatst.
In Engeland werd deze techniek op een eigen manier uitgewerkt en werden veel 6-3 akkoorden gebruikt met aan het einde van de zinnen octaaf-kwint samenklanken. Zo zijn in dit Magnificat en Nunc dimittis van Byrd afwisselend stukken ‘plainsong’ en sonore homofone akkoorden te horen, een vorm die in later werken nog veel vaker terug kwam.
Bijzonder is dat de anthem in deze Evensong, het Agnus Dei van Frank Martin, zeker aan het begin een vergelijkbare klankkleur heeft. Het dubbelkorige stuk begint met staande kwint-akkoorden van koor 2, waar een eenstemmige melodie van koor 1 zich vrij over heen beweegt. Frank Martin is een componist uit de vorige eeuw en in de loop van het stuk komen dan ook steeds spannender akkoorden voor, en verlaat de muziek het faux bourdon-gevoel, maar blijft een basis houden van kwinten en octaven die eenzelfde rust uitstralen als het werk van Byrd.
Frank Martin (1890-1974) was een Zwitserse componist die na de 2e wereldoorlog in Nederland woonde, aanvankelijk in Amsterdam, later in Naarden waar hij in 1974 overleed. Zijn voormalige woonhuis is thans als museum toegankelijk. Zijn stijl is gematigd-modern met sterke nadruk op ritmiek. Zijn harmonieën glijden heel natuurlijk van de ene naar de andere toonaard, zonder dat zijn muziek atonaal wordt, waar hij een grote hekel aan had.
Verder klinken in deze Choral Evensong als koorgebed A new commandment van Thomas Tallis, De Preces and Responses van Thomas Ebdon, een psalm van Gert Oost en op een kloostertoon en sluiten we de viering samen af met Heaven shall not wait van John L. Bell uit Iona.
Wees welkom op 28 september om 17.00 uur in de Janskerk voor deze eerste Evensong van de Schola Davidica in het nieuwe seizoen. Het belooft een inspirerende en warme ervaring te worden met een oproep tot mededogen en liefde, waar deze gewelddadige wereld zo veel behoefte aan heeft.
Het koor staat onder leiding van Lisette Bernt, het orgel wordt bespeeld door Jan Hage.
Toegang is gratis en bij de uitgang is een collecte. De deuren gaan open om 16.30 uur.
Van harte welkom!
Muziek:
– Koorgebed: A new commandment – Thomas Tallis
– Intochtshymne: A new Commandment – Hymns Old and New 4
– Preces and Responses – Thomas Ebdon
– Psalm 140 – Gert Oost
– Psalm 51 – kloostertoon
– Magnificat & Nunc dimittis (faux bourdon) – William Byrd
– Anthem: Agnus Dei – Frank Martin
– Slothymne: Heaven shall not wait – John L. Bell (Iona)
